پس فرهنگ و سنت ايران چه مي شود
جامعه استبداد زده ایران ما امروز بشدت سیاسی شده است ، همه چیز را می خواهیم سیاسی نگاه کنیم ! و این دردی است که از سر ناچاری برگزیده ایم و هیچ مفری هم از آن نیست ! همین فردا مثلا اگر بخاطر شیوع آنفولانزای مرغی قیمت مرغ و ماهی و ... پائین بیاید همه دلیلش را سیاسی می دانند ، این دردی است که در همه جوامع دیکتاتوری باید سراغش را گرفت و شاید اصلی ترین دلیلش بسته بودن مجاری اطلاع رسانی آزاد و صحیح است وقتی در یک جامعه دولت و حاکمیت خود را موظف به پاسخگویی نداند و راههای اطلاع رسانی آزاد را هم ببندد و وقتی شهروندان به سیستم حاکم اعتماد نداشته باشند در پی راههای دیگر بر می آیند و اینجا می شود که خبرگزاری های کوچه و بازار وظیفه اطلاع رسانی و سخن پراکنی را بر عهده می گیرند و در این میان البته که بسیار اخبار دهان به دهان ناصحیح و کذب هم یک کلاغ ، چهل کلاغ می شود !
ایران ما امروز در بند استبدادی گرفتار آمده است که نه خود را موظف به پاسخگویی می داند و نه مجال استفاده و باز شدن راههای صحیح اطلاع رسانی را می دهد ، حالا این سیاست گاه از فیلترشدن تارنماهای الکترونیکی سر باز می نماید و یا ازایجاد پارازیت بروی رادیو ها و ماهواره ها خبر می دهد ، راهی که نه جواب می دهد و نه صحیح است چرا که بسیار سیستمهای سیاسی بودند که آنها را اعمال کرده وره به جایی نبردند الان سالهاست دولتمردان چین دیوارها را بلند کرده اند و موج های رادیو ها را بسته اند و اینترنت را کوپنی کرده و فیلتر را گسترده اما دست آخر این راه را موفق ندیده اند و دارند سدها و دیوارها را یکی پس از دیگری برمی دارند چرا که چاره کار در این نبوده و اصلا چرا دور برویم همین عراق همسایه غربی ما که این روزها دارد روزهای سخت و نفس گیر دموکراسی را تمرین می کند و آغاز کرده روزگاری صدام حتی داشتن یک فکس را هم ممنوع کرده بود و ارسال فکس هم باید اززیر نظر ناظران بعثی می گذشت ! اما عاقبت چه شد ؟ صدام در غل وزنجیر در دادگاه و بند است و مردم آزاد و رها ...
بازگردیم به سر خط اول این یادداشت ، که همه چیز را می خواهیم سیاسی نگاه کنیم ! آیا براستی این درست است و راه صوابی است برای مبارزه با استبداد امروزی ایران ؟ مثالی می آورم جمعی از رانندگان و کارگران شرکت واحد که زیر فشار چرخه های سخت نظام سرمایه داری اسلامی در حال له شدن بودند اندیشه ای کردند و راه فریاد درد خود را در حرکتی البته که مدنی و عقلانی یافتند و سندیکایی زدند و مشکلات خود را خواستند که به گوش حاکمیت برسانند و باز البته که این سخن را حاکمیت بر نتافت و آنها را با دستبند و چشم بند راهی قلعه اوین نمود ، دسته دیگر به نشانه اعتراض دست از کار کشیدند و دسته دیگر با چراغهای روشن در روز اتوبوسها را به حرکت در آوردند و اعتراض را اینگونه فریاد زدند راستی درد اینها چه بود ؟ اعتراضشان از چه رو بود ؟ آیا قصدشان براندازی بود ؟ آیا حرفشان سیاسی بود ؟ آیا اعتراضشان و خواسته هایشان شامل برچیده شدن نظام اسلامی حاکم هم بود ؟ خیر بارها و بارها و باز بارها در تک تک حرفها و نوشته ها و مصاحبه هایشان نه اعلام که فریاد زدند اعتراض ما ، درد ما، حرف ما ، کار ما سیاسی نیست ! ما خواسته هایمان ، سندیکایمان ، تلاشمان فقط و فقط صنفی است ، ما در پی لقمه نانی برای خانوار خود هستیم ما از رنجی که بر ما می رود می گوئیم ما اصلا بنای سیاست و سیاسی کاری نداریم و خواسته ما فقط و فقط صنفی است و بس ! و این نظام حتی به این درد غیر سیاسی ما هم نمی رسد ، ما نان می خواهیم ، ما زندگی بهتر می خواهیم! می خواهید باشید ؟ باشید اما به درد ما هم رسیدگی کنید ما که روزنامه نگار و دانشجو و فعال سیاسی نیستیم ما را چرا سرکوب می کنید ؟
اما چه شد ؟ حکومت که گرفت و بست و به زندان انداخت و خبرگزاری های کوچه و بازارهم کم کردند و زیاد کردند و دهان به دهان نقل کردند و سیاسیون خارج از کشور هم برایشان سایت زدند و نامه و اعلامیه و در صدر و ذیل هم فریاد که نابود باد جمهوری اسلامی ! و همین باعث شد به آنچه که پرداخته نشود خواسته صنفی آنها بود و نه تنها چیزی را از پیش نبرد بلکه اتهامی دیگر را هم به اتهامات آنها افزود که آنی است که امروز اصانلو با آن دست و پنجه نرم می کند و انهام همکاری و ارتباط با گروههای ضد انقلاب است ! در حالیکه می شد بهتر از این هم می شد کرد یعنی همانی که رانندگان نروژی و یا کانادایی کردند و بدون هیچ مردهباد و زنده باد همدردی خود را با رانندگان شرکت واحد اعلام کردند و امروز کارگران و دانشجویان فرانسوی در سوربن انجام می دهند ! اصلا چرا باید ما همه چیز را سیاسی کنیم که در اینصورت هم حاکمیت برخورد و خشونت خود را موجه جلوه دهد که اینها برانداز هستند و در پی حکومت و نه بتوانیم از حداقل فضای داده شده استفاده کنیم ؟
حالا تا چند روز دیگر ما در آستانه یک سنت چندین هزار ساله ایرانی هستیم ، سنتی که نه ریشه در سیاست دارد و نه ریشه در دیانت ما ، سنتی است ملی که فقط و فقط ایرانی است و ایرانی و آن "چهار شنبه سوری " است . قدمت این رسم و برگزاری جشن چهارشنبه آخر سال که جزیی از فرهنگ ایرانی است به قدمت برگزاری اولیه جشن‌های تاریخی ایران به زمانی فراتر از قوم ایرانی (قوم هند و اروپایی مهاجر که حدود سه هزار سال قبل به ایران آمدند) و یا احتمالا به زمان قبل از آریایی‌ها برمی‌گردد. جشن چهارشنبه‌سوری از آئین‌های ایرانی است که در غروب آخرین سه‌شنبه سال با "آتش افروزی و پریدن از روی آتش" آغاز می‌شود و با اجرای آداب و رسوم خاص تا دقایق پایانی شب ادامه می‌یابد. بسیاری می گویند فلسفه روشن کردن آتش در ایران از همان سال‌های دور به آئین زرتشتی برمی‌گردد. هنوز هم مراسم اوستاخوانی در خانه‌های زرتشتیان برقرار است و در آخرین چهارشنبه سال هفت نوع میوه خشک مثل کشمش، انجیر، بادام، خرما، توت و پسته به میهمانان می‌دهند. اما اصل این سنت این است که ، مردم بوته‌های خشک را از بیابان‌ها جمع می‌کردند و پس از غروب خورشید، بوته‌های خشک و اثاثیه کهنه و شکسته را که پس از خانه تکانی بیرون گذاشته شده بود، جمع می‌کردند و با آنها در فضایی دور از محل سکونت، آتش درست می‌کردند و همه از روی آن می‌پریدند و می‌خواندند "زردی من از تو ، سرخی تو از من". البته در کار این سنتهای رایج و ماندگار دیرینه این جشن تاریخی همچون فالگوش ایستادن و قاشق زنی هم در آن شب به اجرا گذاشته می‌شد. به اعتقاد ایران‌شناسان، ارواح نیاکان در آغاز این روزها به‌زمین می‌آیند و برای آن خاندان برکت و صلح و آرامش و نیک روزی می‌آورند.به همین اعتقاد بوده که برای راهنمایی ارواح نیاکان، خانواده‌ها به هنگام شب بر بالای بام‌ها یا صحن خانه‌ها آتش روشن می‌کردند. تاریخ‌نویسان و ایران شناسان می‌گویند: با سقوط حکومت ساسانیان برای مدت کوتاهی برگزاری جشن‌های ایرانیان کمرنگ شد امااین آئین هرگز از بین نرفت و آئین چهارشنبه‌سوری از نظر قدمت مورد قبول و احترام عموم مردم و نظامهای سیاسی ایران بوده است. مثلا از نظر اعراب حاکم بر ایران روز چهارشنبه‌سوری "روز نحست" بوده وایرانیان برای رفع پلیدی این روزبه‌برگزاری آئین چهارشنبه‌سوری اقدام می‌کردند تا از طریق برافروختن آتش که نشانه نور، روشنایی، حیات و خداوند است با پلیدی مبارزه کنند. و یا مختار سردار معروف عرب که به خون‌خواهی شهدای کربلا قیام کرد برای اینکه موافق و مخالف رااز هم تشخیص دهد دستور داد تا شیعیان ایران بر بالای بام‌خانه خود آتش روشن کنند. این شب بر حسب تصادف با شب چهارشنبه آخر سال همزمان بود که از آن پس ایرانیان هرساله چنین شبی را جشن گرفته و به آتش‌افروزی و نیایش در کنار آن می‌پردازند.
پس اگر ما به اصل این سنت قدیمی بپردازیم می بینیم که چهار شنبه سوری این سنت ملی ما از جمله آئین‌هایی است که صلح ، آرامش و محبت، همبستگی، همدلی، رفع نفاق و کنش‌های ترغیب‌کننده جمعی را با خود دارد و زمینه را برای بازسازی جسمی و روانی آحاد جامعه فراهم می‌سازد. اما متاسفانه و متسفانه امروز در این حال و هوا همه رفتارها و هیجان‌ها در آئین چهارشنبه‌سوری به شکل تخریبی درآمده است. و باز ما امروزمتاسفانه در این سنت قدیمی به جای آنکه پیام آور سنتهای خویش باشیم آنرا سیاسی کرده ایم و باز همین خارج نشینان از کنج عافیت وبا بیانیه و یا از رادیو تلویزیونهای خویش داد می زنند و فرمان می رانند تا بمب بریزید، نارنجک پرتاب کنید ! زندانها را خراب کنید و بانکها را آتش زنید و رادیو تلویزیون را تسخیر کنید !! و خوب همین هم مستمسکی می شود تا این نظام سنت ستیز برخورد خود را با این رسم ایرانی موجه جلوه دهد و مامور و پلیس و لباس شخصی را به خیابانها بریزد و سرکوب را ادامه دهد .
این در حالی است که شما در هیچ جای این رسم و سنت ایرانی خشونت نمی بینید . من قبول دارم که ایران امروز ما در دست مشتی دیکتاتور گرفتار آمده است و باید برای مبارزه با آنها دست به کار شد اما نباید در میانه این مبارزه همه چیز را تخریب کرد و سنت ها را هم واژگونه جلوه داد چرا آنجائی که باید فریاد زد خاموش می نشینیم و در جائی که باید شاد بود و رسم ایرانی بودن را بجا آورد فریاد زد ومرده باد گفت ؟
چرا باید چهار شنبه سوری چندین هزار ساله را سیاسی کرد و بهانه دست رژیم داد تا در محوش تعجیل کند ؟ چرا باید با سیاسی کردن این سنت مانع از حضور هزاران ایرانی دیگر در این رسم شد که نه سیاسی هستند و نه می خواهند باشند اما دل ایرانی شان در این روز برای رسم ها و سنتهای ایرانی می تپد اما این سیاسی جلوه دادن ، آنها را هم از از برگزاری این رسم وامی دارد . یادمان نرود که قرار نیست همه سیاسی و مبارز و چریک باشند .
من با مبارزه با دیکتاتوری خامنه ای که امروز در میهنمان ایران لانه کرده موافقم ولی با تخریب سنتها و میراث ایران مخالفم . ای کاش این سیاسیون خارج از کشور و رادیوها و تلویزیونها این فریاد کردنها را و به خیابان ریختن ها را در چند روز پیش مثلا چهارده اسفند سالروز فوت بزرگ مرد ایرانی دکتر مصدق برگزار می کردند و یا در روز چند روز دیگر مثلا روز ملی شدن صنعت نفت ، فرمان حمله به خیابانها میدادند تا بریزن داد بزنند و میهن را آزاد کنند و کاری به این چهار شنبه سوری نداشتند تا می گذاشتند این سنت غیر سیاسی بماند و مردم بتوانند بدون آنکه حکومت هم برایش حساسیتی ایجاد شود این سنت را برگزارکنند. با مبارزه با استبداد موافقم اما فرهنگ ایرانی هم در این میان دارد محو می شود و حداقل در همین یکی ما و جمهوری اسلامی با هم مقصریم !.
گوش کردنش خالی از لطف نیست ...
